سلامت خاک
اهمیت سلامت خاک نتایجی از قبیل بازدهی بیشتر محصول ، سرکوب بیماری ها، و در دسترس بودن مواد غذایی به همراه دارد.
شما به عنوان کشاورز یا باغبان چگونه سلامت خاک خود را ارزیابی می کنید؟
شاخص های کیفیت خاک چیست؟
“این شاخص ها خصوصیات قابل اندازه گیری خاک و گیاهان هستند که اطلاعات خوبی در اختیار شما قرار می دهد.”
مشخصات فیزیکی
- ثبات خاک
- ظرفیت آب موجود
- تراکم
- نفوذپذیری
- خرد شدن
- پوسته های خاک
- ساختار خاک
خصوصیات بیولوژیکی
- کرم های خاکی
- ماده ارگانیک
- ازت معدنی بالقوه
- آنزیم های خاک
- تنفس خاک
- کربن آلی
شاخص های شیمیایی
- کربن واکنش پذیر
- رسانایی الکتریکی خاک
- نیترات خاک
- Ph خاک
مشخصات فیزیکی:
خصوصیات ظاهری به نحوه شکل گیری خاک اشاره دارد.متخصصان در این زمینه از ۷ شاخص بهره می گیرند.
- ثبات خاک
ذرات خاک به هم پیوسته هستند.پایداری به توانایی خاک در حفظ شکل خود به رغم اختلالاتی که در اثر پنجه زنی ، آب یا باد ایجاد می شود اشاره دارد.روش های زیر می تواند ثبات کل خاک را بهبود بخشد”
- تناوب زراعی
- پوشاندن محصولات زراعی
- مدیریت کشت و زرع
- ظرفیت آب موجود
ظرفیت آب ، حداکثر مقدار آب ذخیره شده در خاک برای گیاه است.برای تامین سلامتی گیاه هنگام نیاز به آب، این فاکتور بسیار مهم می باشد.
۲ آزمایش برای اندازه گیری ظرفیت آب موجود در خاک وجود دارد.اولی میزان آب در ظرفیت مزرعه را نگه می دارد درحالی که دومی مقدار آبی که خاک هنگام نگه داشتن گیاهان قادر به گرفتن آب نیست را تعیین می کند.تفاوت بین دو ، آب موجود برای رشد گیاه را تامین می کند.
- تراکم
هنگامی که خاک ها بسیار فشرده باشند، ممکن است رشد ریشه گیاه را محدود کند که در نهایت بر رشد گیاه و عملکرد محصول تاثیر می گذارد.خطراتی دیگر شامل روان آب ، فرسایش و خاکهای غرقاب می شود اشاره کرد
روش های زیر می تواند تراکم خاک را تعدیل کند:
- تناوب زراعی
- پوشش محصول
- خاک ورزی عمیق
- نفوذ پذیری
میزان نفوذپذیری را با سرعت نفوذ پذیری آب به خاک اندازه می گیرند.سپس خاک آب را ذخیره می کند تا در دسترس گیاهان باشد.هنگامی که خاک نفوذپذیری ضعیف داشته باشند، روان آب رخ می دهد.
- خرد شدن
خرد شدن عبارتست از اینکه” چقدر خاک می تواند ساختار خود را حفظ کند تا آب و هوا را برای گیاهان و میکروب های خاک هنگام خیس شدن فراهم کند”.خاک خرد شده باعث کاهش نفوذ آب و حرکت می شود و فرسایش خاک را افزایش می دهد.
- پوسته های خاک
پوسته خاک لایه ای از سطح خاکهای در معرض دید است.پوسته های ضخیم می توانند از جوانه زنی نهال ها جلوگیری می کنند و همچنین فرسایش خاک و روان آب را افزایش دهد.
- ساختار خاک
ساختار خاک ترکیبی از ذرات ماسه ، سیلت ، خاک رس می باشد و بر توانایی حرکت آب و هوا در خاک و توانایی خاک در ذخیره و چرخش مواد مغذی تاثیر می گذارد.
خصوصیات بیولوژیکی
میلیارد ها جاندار ریز در خاک زندگی می کنند .برخی از آنها از قبیل کرم خاکی ، عنکبوت ، کنه …… با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است و برخی دیکر میکروسکوپی هستند مانند باکتری ها قارچ ها ، نماتد ها و تک یاخته ها
این موجودات در عملکردهای مربوط به گیاه و سلامت آنها نقش بسزایی ایفا می کنند .
- چرخه مواد غذایی ، تهیه مواد مغذی در دسترس گیاه
- پرورش ساختار خاک
- تخریب آلاینده های خاک
- تجزیه مواد آلی
متخصصان و کارشناسان ۷ شاخص را برای اندازه گیری کیفیت خاک استفاده می کنند .
- کرم های خاکی مواد مغذی را در خاک دفع می کنند.ساختار خاک و رشد ریشه را بهبود می بخشند.این کرمها در تولید محصولات زراعی نقش مهمی را ایفا می کنند .جمعیت کرم های خاکی با شمارش تعداد کرمها در متر مربع اندازه گیری می شود.
- ماده ارگانیک : ماده آلی ساختار خاک را ایجاد می کند ، این ماده هم ماده مغذی برای گیاهان و هم منبع غذایی برای ریز جاندارن را فراهم می کند.این مواد در سرکوب بیماری های ناشی از خاک نقش دارند.
- ازت معدنی بالقوه : منظور از نیتروژن معدنی بالقوه اندازه گیری میزان نیتروژن موجود در گیاه است .یک منبع آلی برای رشد گیاه به شمار می رود و بطور غیر مستقیم تعداد و فعالیت میکروبی را افزایش می دهد.
- آنزیم های خاک : آنزیم های خاک در تجزیه و آزاد سازی مواد مغذی موجود در گیاه نقش دارند.این آنزیم ها ازمیکروبهای زنده و مرده ، باقیمانده های گیاهی وریز جانداران گرفته می شود.
روش های زیر آنزیم را افزایش می دهد:
- اصلاح ph
- تناوب زراعی
- استفاده از کودهای ارگانیک
۵-تنفس خاک توسط میکروبهای هوازی ، ریشه گیاه و سایر منابع ایجاد می شود.استفاده از کود و کمپوست و چرخش محصولات ریشه دار ، ماده آلی خاک را بهبود می بخشد و بر تنفس خاک بطور غیر مستقیم اثر می گذارد.
۶- کربن الی :ماده ای است که بعنوان منبع غذایی برای میکروب های خاک عمل می کند.برداشت های متعدد و سوزاندن باقیمانده های گیاهان مقدار کربن آلی را کاهش می دهد.
شاخص های شیمایی :
این شاخص ها می توانند در عملکرد های زیر اطلاعات خوبی ارائه دهند:
- ترویج تنوع زیستی
- بافر، سم زدایی مواد معدنی و الی
- کنترل آب و جریان املاح
- چرخه کربن و مواد مغذی
هنگام جمع آوری داده های اندازه گیری شده لازم است نمونه زیادی جمع آوری شود زیرا داده های نشانگر شیمیایی بر اساس عوامل مختلفی از جمله میزان آب ، بافت خاک و سایر موارد متفاوت خواهد بود.
متخصصان این ۴ شاخص را مورد بررسی قرار میدهند:
- کربن واکنش پذیر
- رسانایی الکتریکی خاک
- نیترات خاک
- PH خاک
کربن واکنش پذیر :
کربن فعال نوعی ماده آلی است .کاهش این ماده نشان دهنده ی کاهش ماده آلی خاک می باشد.درنهایت کمبود ماده آلی خاک به ثبات کل خاک تاثیر می گذارد و باعث کاهش نفوذ آب و ظرفیت نگهداری آب ،فعالیت میکروبی و در دسترس بودن مواد مغذی می شود.
رسانایی الکتریکی خاک:
رسانایی الکتریکی ، شوری خاک را اندازه گیری می کند.از این شاخص بعنوان اندازه گیری غلظت نمک ، ماده آلی ، ظرفیت تبادل کاتیون ، بافت خاک ، ضخامت خاک ، مواد مغذی و ظرفیت نگهداری آب استفاده شده است
برای کاهش رسانایی الکتریکی ، روش های آبیاری که نمک های معمول را از خاک می شویند کمک کننده است .در عین حال برای افزایش رسانایی ، افزودن مواد آلی ( مانند کود ارگانیک یا کمپوست ) می توان در نظر گرفت.
نیترات خاک:
نیترات در دسترس گیاه نمی باشد .با تجزیه گیاهان، کمپوست ، کود شیمیایی و سایر منابع به خاک اضافه می شود و توسط میکروبهای هوازی خاک به فرم موجود قابل جذب برای گیاه تبدیل می شود .در مقابل میکروبهای بی هوازی خاک منجر به از بین رفتن نیتروژن می شوند.
روش های زیر نیترات خاک را افزایش می دهد:
- افزودن بقایای مواد آلی کود و کمپوست
- حفاظت از خاک ورزی و نوارهای مزرعه
- تقسیم برنامه کودی که با مراحل رشد و محصول مطابقت دارند.
- چرخش محصولات
روش های زیر از بین رفتن نیترات را کاهش می دهد:
- برنامه های پاییزی کود بر پایه آمونیوم
- به کارگیری موادی که نیتروژن را به آرامی آزاد می کنند.
- کاشت گونه های زراعی پوشش دار که از نیترات باقی مانده استفاده می کنند .
- برنامه ریزی زمان و میزان آبیاری با توجه به ظرفیت آب
- افزودن کود سبز با نسبت کربن به نیتروژن بالا
PH
PH خاک می تواند بر رشد گیاه، فعالیت های بیولوژیکی تاثیر می گذارد.PH ، اسیدی یا قلیایی بودن خاک می باشد.PH = 7 خنثی است .مقادیر بالای ۷ خاک قلیایی به حساب می آید و مقادیر پایین ۷ خاک اسیدی تلقی می شود.
رنج ۵٫۵ تا ۸ ایده آل ترین PH برای خاک و باروری است .
روش های زیر PH خاک را بهبود می بخشد:
- آهک
- چرخش محصول
- استفاده از کود های آمونیوم ، اوره و گوگرد
- افزایش ماده آلی
Originally posted 2020-08-23 06:15:00.